lityum zehirlenmesi ne demek?
Lityum zehirlenmesi, lityumun terapötik aralığın üzerinde birikmesi sonucu ortaya çıkan potansiyel olarak ciddi bir durumdur. Lityum, bipolar bozukluk tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır.
Nedenleri:
- Aşırı Doz: Kasıtlı veya kazara yüksek dozda lityum alımı.
- Dehidratasyon: Vücuttaki su eksikliği, lityum konsantrasyonunu artırabilir.
- Böbrek Yetmezliği: Böbreklerin lityumu etkili bir şekilde atamaması.
- İlaç Etkileşimleri: Bazı ilaçlar (örneğin, NSAID'ler, diüretikler, ACE inhibitörleri) lityum seviyelerini yükseltebilir.
- Yaşlılık: Yaşlı bireylerde böbrek fonksiyonları azalmış olabileceğinden risk daha yüksektir.
Belirtiler:
Lityum zehirlenmesi belirtileri, seviyenin yüksekliğine bağlı olarak değişir. Hafif zehirlenme belirtileri şunlar olabilir:
- Titreme (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/titreme" target="_blank">Titreme</a>)
- Bulantı (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/bulantı" target="_blank">Bulantı</a>) ve kusma (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/kusma" target="_blank">Kusma</a>)
- İshal (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/ishal" target="_blank">İshal</a>)
- Kas seğirmesi (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/kas%20seğirmesi" target="_blank">Kas Seğirmesi</a>)
- Konuşma bozukluğu (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/konuşma%20bozukluğu" target="_blank">Konuşma Bozukluğu</a>)
- Koordinasyon kaybı (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/koordinasyon%20kaybı" target="_blank">Koordinasyon Kaybı</a>)
Şiddetli zehirlenme belirtileri şunlar olabilir:
- Bilinç bulanıklığı (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/bilinç%20bulanıklığı" target="_blank">Bilinç Bulanıklığı</a>)
- Nöbetler (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/nöbet" target="_blank">Nöbet</a>)
- Böbrek yetmezliği (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/böbrek%20yetmezliği" target="_blank">Böbrek Yetmezliği</a>)
- Koma (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/koma" target="_blank">Koma</a>)
- Kardiyak aritmiler (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/kardiyak%20aritmi" target="_blank">Kardiyak Aritmi</a>)
Tanı:
Lityum zehirlenmesi tanısı, hastanın semptomları, tıbbi öyküsü ve kan lityum seviyelerinin ölçülmesiyle konulur.
Tedavi:
Tedavi, zehirlenmenin şiddetine bağlıdır. Temel yaklaşımlar şunlardır:
- Lityum Alımının Durdurulması: İlk adım, lityum alımını derhal durdurmaktır.
- Sıvı Takviyesi: Dehidratasyonu düzeltmek ve böbrek fonksiyonlarını desteklemek için intravenöz sıvılar verilir.
- Aktif Kömür: Lityum aktif kömür tarafından iyi emilmediği için genellikle etkisizdir.
- Gastrik Lavaj: Yakın zamanda aşırı doz alındıysa mide yıkaması düşünülebilir.
- Sodyum Bikarbonat: İdrar yoluyla lityum atılımını artırmak için kullanılır.
- Hemodiyaliz: Şiddetli zehirlenme vakalarında, lityumu kandan uzaklaştırmak için hemodiyaliz gerekebilir.
Önleme:
- Lityum kullanan hastaların düzenli olarak kan seviyelerini kontrol ettirmesi önemlidir.
- Dehidratasyondan kaçınmak için yeterli sıvı alımı sağlanmalıdır.
- Lityum seviyelerini etkileyebilecek ilaçlar hakkında doktora danışılmalıdır.
- Lityum ilaçları çocukların erişemeyeceği yerlerde saklanmalıdır.